W ramach tzw. German Desk kancelarii MAJEWSKI Kancelaria Prawna spotykamy się z różnego rodzaju problemami prawnymi z zakresu niemieckiego prawa spółek, w szczególności niemieckiej spółki GmbH, która oprócz Gewerbe jest najchętniej wybieraną formą prawną działalności gospodarczej przez Polaków w Niemczech.
Przy tym polscy przedsiębiorcy nie tylko samodzielnie zakładają spółki GmbH w Niemczech, ale również wchodzą w różnego relacje biznesowe z obywatelami Niemiec i m.in. w zamian za wkłady pieniężne obejmują udziały w niemieckich spółkach. W pewnych sytuacjach zarządzanie spółkami w Niemczech pozostawiają swoim niemieckim partnerom, którzy działają na miejscu w Niemczech. Często pomiędzy polskimi, a niemieckim spółkami istnieją silne powiązania gospodarcze. Zdarza się, że oprócz wkładu pieniężnego polscy wspólnicy zaopatrują niemiecką spółkę w towar. Z kolei niemiecka spółka prowadzi działalność handlową i zapewnia zbyt.
Zwykle współpraca przebiega harmonijnie do momentu, kiedy obie strony czerpią porównywalne profity. Zdarza się jednak, że po pewnym czasie działalność polskiej lub niemieckiej spółki staje się dla wspólników nieprzejrzysta.
Część wspólników nie chce eskalować sytuacji w obawie przed utratą zagranicznego kontrahenta i zwracają się do kancelarii z prośbą o rozpoznanie sytuacji spółki z pominięciem tzw. oficjalnej drogi przewidzianej przez przepisy prawa spółek.
W ramach działalności German Desk zajmujemy się analizowaniem tego rodzaju sytuacji. Z tego też powodu, w tym artykule poruszamy jedynie zagadnienia dotyczące prawa niemieckiego.
Sprawy pomiędzy wspólnikami mają delikatny charakter i wymagają dużego doświadczenia. W pierwszej kolejności należy zebrać, jak najwięcej informacji o spółce, jej kondycji „na własną rękę”. Pewne możliwości w tym zakresie dają oficjalne publikatory w Niemczech, jak np. rejestr handlowy – Handelsregister, z którego można pozyskać podstawowe informacje, m.in. umowę spółki, aktualną listę wspólników. Inną możliwością jest pozyskanie opublikowanych sprawozdań finansowych, które również można zdobyć bez informowania pozostałych wspólników. Powyższe dokumenty mogą wprawdzie nie dawać pełnego obrazu sytuacji, a w przypadku sprawozdań finansowych odzwierciedlają często stan historyczny, umożliwiają jednak zdobycie podstawowych informacji o spółce.
Niezależnie od możliwości pozyskania informacji o spółce na drodze „nieoficjalnej”, wspólnik może zwrócić się do spółki GmbH o udzielenie mu informacji o spółce.
Stosownie do treści § 51a ust. 1 ustawy o niemieckiej spółce GmbH członkowie zarządu spółki mają obowiązek na żądanie każdego wspólnika niezwłocznie udzielić informacji o spółce oraz umożliwić wspólnikom wgląd w księgi i pisma spółki.
W literaturze niemieckiej panuje zgodność, iż pojęcie sprawy spółki podobnie jak w prawie spółek akcyjnych należy rozumieć szeroko. Wspólnicy mają m.in. prawo do informacji o stosunkach spółki z podmiotami powiązanymi, o perspektywach rozwoju spółki, o sytuacji spółki na rynku, ale również w odniesieniu do takich szczegółowych informacji, jak wysokość wynagrodzenia członków zarządu (za B. Grunewald, Gesellschaftsrecht, wyd. 6, Mohr Siebeck, S. 363). Prawo do informacji może być w każdej chwili realizowane przez wspólnika.
Prawo wspólnika do informacji podlega jednak pewnym ograniczeniom, o których mowa w § 51a ust. 2 ww. ustawy. Członkowie zarządu mogę odmówić udzielenia informacji oraz wglądu w dokumenty, jeżeli zachodzi obawa, że wspólnik je wykorzysta dla celów sprzecznych z interesem spółki i przez to spółce lub powiązanemu przedsiębiorstwu zostanie wyrządzona znaczna szkoda. Odmowa wyga uchwały wspólników.
Z naszego doświadczenia wynika, że w sytuacjach konfliktowych, zarząd odmawia udzielenia informacji oraz wglądu w dokumenty spółki.
Poznań, Berlin, Szczecin, dnia 22.01.2020 r.
MAJEWSKI Kancelaria Prawna
