W niektórych przypadkach wierzytelność może podlegać uprzywilejowanemu zaspokojeniu w niemieckim postępowaniu upadłościowym. W jednym poprzednich artykułów dotyczącym problematyki wyłączenia z masy upadłości w Niemczech, wskazywałem na możliwość wyłączenia rzeczy z masy upadłości, która jest jednak uzależniona od zaistnienia określonych przesłanek, w szczególności ustanowienia skutecznego prawa własności na rzeczy np. zastrzeżenia prawa własności na rzeczy do czasu zapłaty ceny.
Innym uprawnieniem wierzyciela w niemieckim postępowaniu upadłościowym może być prawo do uprzywilejowanego zaspokojenia się z rzeczy wchodzących w skład masy upadłości. Różnica w stosunku do roszczenia o wyłączenie rzeczy z masy polega na tym, że prawo do spieniężenia rzeczy przysługuje nie tylko uprawnionemu do uprzywilejowanego zaspokojenia, ale również sam syndyk niemiecki jest w stanie dokonać spieniężenia rzeczy. Ponadto zysk uzyskany ze spieniężenia rzeczy, który przekracza roszczenie wierzyciela uprzywilejowanego trafia do masy upadłości (za U. Foerste, Insolvenzrecht, 6. Aufl. 2014, Rn. 368).
Prawo wierzyciela do uprzywilejowanego zaspokojenie w niemieckim postępowaniu upadłościowym jest uregulowane w przepisach § 49-51 niemieckiego prawa upadłościowego Insolvenzordnung - InsO. Prawo to nazywa się Recht zur Absonderung. Należy odróżnić od roszczenia wyłączenie rzeczy z masy – Aussonderung.
Warunkiem uprzywilejowanego zaspokojenia wierzytelności w niemieckim postępowaniu upadłościowym jest posiadanie skutecznego prawa do rzeczy. Takim podstawowym ograniczonym prawem rzeczowym do rzeczy będzie przykładowo zastaw na rzeczy – Pfandrecht. Uprzywilejowane zaspokojenie z rzeczy umożliwiają również zabezpieczenia roszczeń w Niemczech wskazane w § 51 InsO niemieckiego prawa upadłościowego, pod warunkiem ich skutecznego ustanowienia.
Interesującą kwestią na którą należy zwrócić uwagę jest zastrzeżenie prawa własności do czasu zapłaty ceny. Generalnie zastrzeżenie prawa własności uprawnia do złożenia wniosku o wyłączenie z masy upadłości. Problem pojawia się, jeżeli rzecz zostaje przetworzona lub zmieszana. W przypadku przetworzenia rzeczy na której zastrzeżono prawo własności przyjmuje się, że uprawnionemu przysługuje wyłącznie prawo do uprzywilejowanego zaspokojenia się z rzeczy - Absonderung, a nie jej wyłączenie z masy - Aussonderung.
POOL WIERZYCIELI
Z kwestią realizowania uprawnień do uprzywilejowanego zaspokojenia z masy wiąże się problematyka tzw. Sicherungspool, czyli związku wierzycieli, którzy zrzeszają się w celu reprezentowania wspólnie swoich interesów w postępowaniu upadłościowym m.in. poprzez wspólne dochodzenie uprzywilejowanego zaspokojenia z masy upadłości.
W przypadku ogłoszenia upadłości dużych podmiotów gospodarczych wierzyciele otrzymują oprócz zawiadomienia o ogłoszeniu upadłości i możliwości zgłaszania wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, także zawiadomienie o możliwości przystąpienia do tzw. „Pool”-u, który często tworzą instytucjonalni wierzyciele, tacy jak banki, czy ubezpieczyciele. Do zawiadomienia o utworzeniu „Pool”-u jest załączona umowa. Interesy wierzycieli wchodzących w skład Pool-wierzycieli reprezentuje zwykle duża kancelaria prawna. Z tego powodu należy rozważyć zasadność przystąpienia do Pool-u, aby nie narazić się na koszty. Od strony prawnej taki Pool-wierzycieli funkcjonuje często jako niemiecka spółka cywilna – BGB-Gesellschaft.
Z uwagi na skomplikowany charakter spraw roszczeń o wyłączenie z masy lub o uprzywilejowane zaspokojenie w postępowaniu upadłościowym rekomendujemy skorzystanie z pomocy specjalisty.
Poznań, Berlin, Szczecin, dnia 20.01.2020 r.
Paweł Majewski, LL.M. (Universität Potsdam)
Radca Prawny / Polnischer Anwalt (Mitglied der Rechtsanwaltskammer Berlin)
