1) Wprowadzenie:

Przeprowadzenie egzekucji komorniczej w Niemczech uzależnione jest od posiadania polskiego tytułu wykonawczego: prawomocnego wyroku zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, prawomocnego nakazu zapłaty zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, a następnie przeprowadzenie procedury jego uznania w Niemczech. W przypadku wyroków zaocznych, wyroków opartych na uznaniu powództwa lub ugody sądowej możliwe jest wystąpienie o wydanie przez sąd zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, które umożliwia prowadzenie egzekucji w Niemczech z pominięciem procedury uznawania wyroku w Niemczech.

W celu prowadzenia egzekucji w Niemczech konieczne jest posiadanie orzeczenia, które jest wykonalne w Niemczech lub posiadanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego.

Wbrew pozorom procedura uznawania polskich wyroków w Niemczech należy do częstych spraw prowadzonych przez naszą niemiecką Kancelarię. Zwykle przedsiębiorcy oraz osoby fizyczne, którzy uzyskali orzeczenie na terenie Polski przeciwko kontrahentowi z Niemiec dążą do wyegzekwowania swojej należność. Drugą kategorią osób zainteresowaną uznaniem wyroku w Niemczech są prawnicy: adwokaci i radcowie prawni, którzy w ten sposób mają możliwość dochodzenia w Niemczech kosztów adwokackich zasądzonych przez polski sąd. W ostatnim czasie zakończyliśmy z sukcesem dochodzenie kosztów adwokackich w Niemczech zasądzonych przez polski sąd radcy prawnemu. Przy okazji tej sprawy okazało się, że wiele osób nie dochodzi zwrotów kosztów zastępstwa procesowego w Niemczech. Dzięki procedurze uznawania tytułów wykonawczych możliwe jest egzekwowanie w Niemczech należności wynikających z umów zawartych w formie aktu notarialnego w których dłużnik poddał się egzekucji. Możliwe jest również wystąpienie o uznanie przez niemiecki sąd polskiego wyroku karnego i dochodzenie zadośćuczynienia pieniężnego wobec skazanego, który unika zapłaty lub utrudnia egzekucję poprzez przeprowadzenie się do Niemiec.

2) Procedura uznawania wyroków w Niemczech

Przewrotnie można wskazać, że procedura uznawania orzeczeń rozpoczyna się już w Polsce. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę z którego roku pochodzi orzeczenie, które chcemy uznawać w Niemczech. Z naszego doświadczenia wynika, że powyższa uwaga nie jest bezzasadna i związana jest z nowym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Radu (UE) Nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Powyższe rozporządzenie uchyliło bowiem rozporządzenie Rady (WE) Nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Przepisy rozporządzenia Nr 1215/2012 mają zastosowanie wyłącznie do postępowań sądowych wszczętych w dniu 10 stycznia 2015 r. lub po tej dacie. Rozporządzenie nr 44/2001 nadal ma zastosowanie do orzeczeń wydanych w postępowaniach sądowych wszczętych przed dniem 10 stycznia 2015 r.

Prawidłowa analiza przepisów intertemporalnych ma bardzo duże znaczenie i wpływa na szybkość i skuteczność egzekucji w Niemczech.

Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 795(10) § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (uproszczonym przez autora na potrzeby niniejszego artykułu) jeżeli orzeczenie objęte zakresem zastosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu, sąd, który je wydał, wydaje na wniosek zaświadczenie na potrzeby uznania lub wykonania tego orzeczenia w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, określone w rozporządzeniu.

Innymi słowy w celu uznania wyroku w Niemczech konieczne jest uzyskanie odpowiedniego zaświadczenia wydanego przez sąd w Polsce, że orzeczenie jest wykonalne w państwie członkowskim pochodzenia, czyli w Polsce. Może się jednak zdarzyć, że jeżeli wystąpimy z nieprawidłowym wnioskiem o wydanie zaświadczenia sąd zastosuje się do naszego wniosku i wyda nieprawidłowe zaświadczenie np. zostanie wydane zaświadczenie na podstawie rozporządzenia nr 1215/2012, podczas gdy sprawa zakończyła się przed 10 stycznia 2015 r. i zaświadczenie powinno zostać wydane na podstawie rozporządzenia nr 44/2001. Taka sytuacja może rodzić wiele dalszych wątpliwości, czy można ponownie wystąpić o prawidłowe zaświadczenia skoro jedno jest już w obiegu prawnym. W każdym bądź razie taka sytuacja może przyczynić się do znacznego przesunięcia w czasie egzekucji przeciwko dłużnikowi w Niemczech.

Z naszego doświadczenia wynika, że jeżeli pozwany ma siedzibę w Niemczech a sprawa będzie toczyła się w Polsce już na etapie konstruowania pozwu należy się zatroszczyć o to, aby taki wyrok był możliwy do wykonania na terenie Niemiec.

Po uzyskaniu odpowiednich zaświadczeń wydanych przez polski sąd należy skompletować dokumenty i wystąpić z wnioskiem do właściwego sądu w Niemczech o uznanie wyroku, a dokładniej mówiąc o wydanie klauzuli wykonalności w Niemczech.

3) Europejski Tytuł Egzekucyjny w Niemczech

Kwestie dotyczące Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego reguluje rozporządzenie (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych. Zwykle Europejski Tytuł Egzekucyjny znajduje zastosowanie do wyroków zaocznych. Jednakże wyegzekwowanie należności na podstawie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego może w praktyce okazać się trudne. Wynika to przede wszystkim z faktu, że dłużnik / pozwany, który nie uczestniczył w sprawie może wnieść na podstawie art. 795(4) § 1 Kodeksu postępowania cywilnego o uchylenie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego. Z tego też powodu należy monitorować czynności sądu polegające na doręczeniu korespondencji do Niemiec, aby uniemożliwić dłużnikowi skuteczne zakwestionowanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego.

Doradzamy w sprawach dochodzenia wierzytelności w Niemczech. Prowadzimy windykację w Niemczech, zarówno sądową, jak i pozasądową, a także uznawanie wyroków w Niemczech oraz egzekucję w Niemczech. Niniejszy artykuł jest wynikiem naszego doświadczenia.

Poznań, Szczecin, Berlin dnia 14.09.2017 r.
Paweł Majewski, LL.M. (Universität Potsdam)
Radca Prawny / Polnischer Anwalt (Mitglied der Rechtsanwaltskammer Berlin)