I. Wprowadzenie:

Oprócz reprezentowania polskich klientów przed Sądami w Niemczech sporą część spraw naszej Kancelarii stanowią sprawy przed Sądami w Polsce. Często są to sprawy z elementem zagranicznym, tzn. takie w których po drugiej stronie występuje podmiot zagraniczny lub dotyczą np. rozliczenia umów o charakterze transgranicznym - dostawa towarów do Niemiec, sprzedaż do Niemiec, roboty budowlane w Niemczech wykonane przez polskich podwykonawców itp.

Jedną z ważniejszych decyzji jaką należy podjąć decydując się na złożenie pozwu przeciwko kontrahentowi mającemu siedzibę za granicą jest wybranie właściwego sądu. Błędne ustalenie jurysdykcji może być bardzo kosztowne, wiązać się z odrzuceniem pozwu, przedłużyć dochodzenie należności lub nawet całkowicie uniemożliwić uzyskanie zaspokojenia roszczenia z uwagi na upływ terminu przedawnienia. 

Z całą pewnością zdecydowanie łatwiej prowadzi się sprawę w Polsce. Zwłaszcza, gdy np. charakter sprawy wymaga przeprowadzenia dowodów z przesłuchania wielu świadków, a świadkowie mają miejsce zamieszkania na terenie Polski. Zdecydowanie łatwiej polskiemu przedsiębiorcy jest przedstawiać swoje racje w ojczystym języku przed polskim sądem. Z doświadczenia Kancelarii wynika, że sądy niemieckie niechętnie korzystają z instytucji pomocy prawnej i niezwykle wyjątkowo decydują się na przeprowadzenie nawet niewielkiej części postępowania dowodowego w postaci przesłuchania świadków mających miejsce zamieszkania w Polsce przed polskimi sądami.

Z perspektywy polskiego przedsiębiorcy decyzja gdzie wnieść pozew ma znaczenie również ekonomiczne. Trudno jest prowadzić sprawę przed Sądem w Monachium, Kolonii czy w Dortmundzie. Trzeba ponieść dodatkowe koszty dojazdów, noclegu do odległego sądu. Odległość do sądu w Niemczech, a co za tym idzie koszty, zwiększa się jeżeli siedziba firmy znajduje się w Warszawie, Łodzi lub w Rzeszowie. Z tej przyczyny duży nacisk polscy przedsiębiorcy powinni kłaść na uregulowanie w umowie z kontrahentem zagranicznym właściwości sądów w Polsce do rozstrzygania wszelkich sporów. Jest to tzw. właściwość umowna.

Zdecydowana większość polskich przedsiębiorstw działających na niemieckim rynku usług budowlanych występuje w roli podwykonawcy. W jednym z kolejnych artykułów postaramy się przybliżyć sposoby zabezpieczenia płatności przy umowach o roboty budowlane w Niemczech. Niemniej obecnie w ramach kontynuowania cyklu poświęconego zagadnieniom niemieckiego prawa upadłościowego przedstawimy stosunkowo często spotykaną sytuację prawną polskiego podwykonawcy robót budowlanych związaną z zagrożeniem upadłością zleceniodawcy / generalnego wykonawcy.

a) Rozpoznanie zagrożenia:

 W poprzednich artykułach, również zamieszonych na stronie www.mkclegal.pl , zwracaliśmy uwagę, aby na bieżąco monitorować sytuację finansową niemieckiego kontrahenta. W szczególności należy zachować ostrożność w przypadku kolejnych zleceń lub zamówień udzielanych przed uregulowaniem należności za usługi i dostawy już wykonane. Monitorowanie sytuacji finansowej kontrahenta niemieckiego może odbywać się na wielu płaszczyznach, m.in. poprzez poszukiwanie informacji w internecie, utrzymywanie stałego kontaktu z pracownikami zleceniodawcy, utrzymywanie kontaktu z innymi podwykonawcami lub w miarę możliwości nawet z inwestorem, obserwowanie anomalii w zachowaniu zleceniodawcy.

Dzięki monitorowaniu sytuacji finansowej kontrahenta możemy z pewnym wyprzedzeniem dowiedzieć się o złej kondycji finansowej zleceniodawcy / generalnego wykonawcy i uniknąć ryzyka nieotrzymania płatności za wykonanie kolejnych zleceń, oczywiście pod warunkiem, że odpowiednio zareagujemy i nie zdecydujemy się na dalszą współpracę.

b) Ryzyka:

Sytuacja komplikuje się jednak, gdy z jednej strony dowiedzieliśmy się o niepewnej sytuacji finansowej generalnego wykonawcy, ewentualnie naszego bezpośredniego zleceniodawcy, a z drugiej strony jesteśmy stroną skutecznie zawartej umowy o roboty budowlane i co za tym idzie jesteśmy zobowiązani do wykonania robót jeszcze przed otrzymaniem za nie wynagrodzenia. Polskie firmy zwykle korzystają z pracowników oddelegowanych do Niemiec. Brak zapłaty będzie oznaczał nie tylko utracone korzyści, ale dodatkowo straty związane z wynagrodzeniem pracowników, kosztami ich zakwaterowania itp. Część firm decyduje się na zejście z budowy i powrót do kraju. Jest to jednak działanie nieprawidłowe i niezgodne z prawem. Może przy tym narażać na odpowiedzialność odszkodowawczą, jeżeli na skutek takiego działania została wyrządzona szkoda. Roszczeń odszkodowawczych może dochodzić syndyk.